Dilemma: Tussen trots en nederigheid

Trots is een grote valkuil, ook, en misschien wel juist, onder christenen. Als je jezelf onder het gezag van de Vader gesteld hebt dan kun je soms in avonturen verzeild raken die een diepe indruk op je maken. Er kunnen dan dingen gebeuren die jou als mens ontzag inboezemen. Ik ga hier geen voorbeelden noemen uit het hedendaagse leven, dat heeft ook niet zo veel zin. Ik wil geen discussies op gang brengen over dergelijke voorbeelden of zoiets wel kan. Het gaat me nu veel meer om wat zoiets met je doet. Als je dit leest en je zit er midden in dan denk ik dat je het wel herkent.

Gegrepen door de geest.

Er zijn in de bijbel diverse voorbeelden waar iemand gegrepen word door de geest. Dat wil zeggen, dat de autoriteit, doelgerichtheid en kracht van handelen tijdelijk het normale verre te boven gaan. De voor mij meest krachtige voorbeelden hiervan zijn

Elia: Het eerste boek Koningen 18, 24

David: 1-Samuel 17:26 e.v.

Ik gebruik hier het eerste als voorbeeld.

Elia op de Karmel

1-Koningen 18:20
[20] Achab stuurde een boodschap aan alle Israëlieten en liet alle profeten op de berg Karmel* bijeenkomen. [21] Elia verscheen voor heel het volk en vroeg: ‘Hoelang blijft u nog op twee gedachten hinken? Als de heer God is, volg Hem dan; is het Baäl, volg dan Baäl.’ Maar de mensen gaven hem geen antwoord. [22] Toen zei Elia tegen het volk: ‘Ik ben de enige profeet van de heer die overgebleven is; de profeten van Baäl zijn vierhonderdvijftig man sterk. [23] Geef ons twee stieren. Laten zij een van beide stieren uitkiezen, hem aan stukken houwen en op het hout leggen, maar ze mogen het hout niet aansteken. Dan zal ik de andere stier klaarmaken en op het hout leggen en ook het hout niet aansteken. [24] Roep dan de naam van uw god aan; ik zal de naam van de heer aanroepen; de god die door vuur antwoordt is de ware God!’ En heel het volk riep: ‘Dat is goed.’

[25] Toen zei Elia tegen de profeten van Baäl: ‘Begint u maar met het uitkiezen en bereiden van de stier, want u bent met velen. Roep dan de naam van uw god aan, maar u mag geen vuur maken.’ [26] Zij namen dus de stier die hun gegeven werd, bereidden hem en riepen van de ochtend tot de middag de naam van Baäl aan: ‘Baäl, geef ons antwoord!’ Maar er klonk geen geluid en er kwam geen antwoord, hoe zij ook sprongen rond het altaar dat zij gebouwd hadden. [27] Toen het middag geworden was, riep Elia hun spottend toe: ‘Roep toch wat harder; hij is immers een god? Hij is zeker in gedachten verzonken of heeft zich afgezonderd of is op reis; misschien slaapt hij wel en moet hij gewekt worden.’ [28] Toen riepen ze nog harder en kerfden zich naar hun gewoonte met zwaarden en speren, tot het bloed langs hun lichaam droop. [29] Het middaguur verstreek, maar zij gingen er als razenden mee door tot de tijd van het avondoffer; maar er klonk geen geluid en er kwam geen antwoord; zij vonden geen gehoor.

[30] Nu zei Elia tegen het volk: ‘Kom dichterbij.’ En allen kwamen dichterbij hem staan. Toen richtte hij het altaar van de heer, dat omvergehaald was, weer op. [31] Hij nam twaalf stenen, overeenkomstig het aantal stammen van de zonen van Jakob, tegen wie de heer gezegd heeft: ‘Israël zult u heten.’ [32] Van die stenen bouwde hij een altaar voor de heer. Hij maakte rondom het altaar een geul met een inhoud van twee schepel zaaikoren, [33] stapelde de houtblokken op elkaar, hakte de stier in stukken en legde die op het hout. [34] Toen zei hij: ‘Vul vier kruiken met water en giet die uit over het brandoffer en het hout.’ Daarna zei hij: ‘Doe het nog een keer.’ En toen ze het nog een keer gedaan hadden, zei hij: ‘Nu voor de derde keer.’ Toen ze het voor de derde keer gedaan hadden, [35] stroomde het water langs alle kanten van het altaar af; ook de geul liet hij met water vullen.

[36] Toen het uur van het avondoffer gekomen was, trad de profeet Elia naar voren en zei: ‘heer, God van Abraham, Isaak en Israël, toon vandaag dat U God bent in Israël en dat ik, uw dienaar, dit alles op uw bevel gedaan heb. [37] Geef antwoord heer, geef antwoord, opdat dit volk erkent dat U, heer, de ware God bent, en keer zo hun hart weer tot U.’

[38] Toen sloeg het vuur van de heer neer,

verteerde het brandoffer,

het hout,

de stenen

en het stof;

het likte zelfs het water in de geul op.

[39] Toen de mensen dit zagen, wierpen zij zich voorover op de grond en riepen: ‘De heer is de ware God! De heer is de ware God!’ [40] Daarop gaf Elia het bevel: ‘Grijp de profeten van Baäl; laat niemand van hen ontkomen.’ Zij grepen hen en Elia liet ze naar de beek Kison brengen. Daar liet hij ze afslachten.

Wat je hier ziet is een enorme overwinning. Tegenover de 450 (gewetenloze?) “profeten” staat alleen Elia. Hij laat zich leiden door de heer en maakt de nep-goden belachelijk (net als God zelf dat doet) en daagt de profeten uit. Aan het einde leidt hij hun ondergang in en het volk doet wat hij opdraagt.

Kort daarna is Elia bang en vlucht voor een vrouw!

1-Koningen 19
[1] Toen Achab aan Izebel meedeelde wat Elia allemaal gedaan had en hoe hij alle profeten met het zwaard had gedood, [2] stuurde Izebel een bode naar Elia met de boodschap: ‘De goden mogen mij dit aandoen en nog erger als ik u niet binnen vierentwintig uur het lot van de profeten heb laten delen.’ [3] Toen hij dat gehoord had, probeerde hij zijn leven in veiligheid te stellen en vertrok naar Berseba, dat tot Juda behoorde. Daar aangekomen liet hij zijn dienaar achter. [4] Na een tocht van een dag in de woestijn kwam hij bij een bremstruik. Hij ging eronder zitten. Hij wilde sterven en zei: ‘Het wordt mij teveel, heer; laat mij sterven want ik ben niet beter dan mijn voorvaders.’ [5] Daarna ging hij onder de bremstruik liggen en sliep in.

Hoe kan dat?

De dingen die hij even daarvoor deed, zijn duidelijk door de Heer van hemel en aarde geredigeerd om zijn volk te redden van de ondergang. De kracht en autoriteit waarmee dat gebeurde is onvoorstelbaar. Daarna, nadat alles achter de rug is keert Elia terug in zijn eigen kwetsbaarheid als mens. Hij realiseert zich wat er gebeurd is en in welk krachten veld hij gestaan heeft. Hij realiseert zich dat hij de woede van de regering over zich heeft afgeroepen en hij voelt zich heel klein in al dat geweld. In die context is het heel begrijpelijk hoe hij zich daarna voelt.

Het is dan ook heel liefdevol wat God daarna met hem doet. Hij verzorgt hem op bovennatuurlijke wijze, bemoedigt hem en hij laat heel duidelijk zien dat Hij de rots is waarop Elia vertrouwen mag en die (nog steeds) heel reëel bij hem is.

Het gevaar van Trots

Ook in onze tijd werkt God door mensen heen maar heel vaak, zoniet altijd, is dit veel “kleiner” dan het voorbeeld hierboven. Zo kan het heel goed zijn dat je niet door hebt dat “jouw” succes door leiding van de Geest tot stand kwam. In dat geval is het gevaar van trots levensgroot. Je kunt de resultaten gaan zien als bewijs van jouw bediening en je belangrijk gaan voelen of zelfs, God beware ons, neer gaan kijken op meer passieve christenen.

Vragen om nederigheid

Het kan ook zijn dat je wel degelijk ziet door wie je werd geleid en dat je God gaat bidden om je te helpen nederig te zijn en blijven. Ik heb het vermoeden dat onze Heer dit gebed vrijwel zeker gaat verhoren. Het is namelijk precies in zijn wil en het is wat je nodig hebt om je te behoeden voor de val van trots. Je moet echter wel goed begrijpen waar je voor bid en, heel belangrijk, dat je daar zelf ook achter moet staan en continu zelf ook alert moet zijn op trots in je denken.

Het risico van labiliteit

Het risico ontstaat dat als je niet ook zelf alert bent en de trots in je denken bestrijd, dat je geest onstabiel word. Je gaat gaat dan van pieken, momenten van overwinning en euforie naar dalen, momenten van kwetsbaarheid en falen. Je gaat leven in uitersten. Dit is zeer vermoeiend en kan uiteindelijk leiden tot een burn-out en/of depressieve gevoelens.

Visie

Je kunt deze onstabiliteit tegengaan door de juiste visie op het geestelijke:

• Accepteer de gebrokenheid van je leven en wees je er continu van bewust dat je hier dankbaar voor mag zijn, dat deze dingen je nederig houden en behoeden voor de val.
• Ga er dus niet zo maar van uit dat elke ziekte en elk ongemak per definitie ongewenst zijn.

Korintiërs 12, 7
voor mijzelf wil ik alleen roemen op mijn zwakheden. [6] Zou ik werkelijk willen roemen, dan was ik geen dwaas: ik zou immers de waarheid zeggen. Maar daar zie ik van af; ik wil niet dat iemand méér aan mij toeschrijft dan wat hij van mij kan zien of horen, [7] zeker niet op grond van de buitengewone openbaringen. Mij is een doorn in het vlees gestoken, als een bode van de satan die mij moet afranselen, opdat ik niet verwaand word. [8] Tot driemaal toe heb ik de Heer gesmeekt, dat die van mij zou weggaan. [9] Maar Hij antwoordde mij: ‘Je hebt genoeg aan mijn genade. Kracht wordt juist in zwakheid volkomen.’ [9] Dus zal ik het liefst van alles roemen op mijn zwakheden, opdat de kracht van Christus in mij zal wonen. [10] Ter wille van Christus zal ik daarom graag zwak zijn: in smaad, nood, vervolging en benauwdheid. Want als ik zwak ben, dan ben ik sterk.

• Ga ook zien dat die pieken tijdelijk zijn en dat je ook weer naar beneden moet en dat je daar soms wat ontredderd aankomt.
• Begrijp en houd vast dat, ook als de Heer naderhand weg lijkt te zijn, dat dit niet zo is, maar dat “alleen” jou verlangen naar zijn sterke aanwezigheid dit verlaten gevoel veroorzaakt.
• Je moet er echt van uitgaan dat ook als jij teruggeworpen word in je breekbare mens zijn, dat je ook, en juist dan op Hem mag vertrouwen. (Of is het beter om te zeggen: moet vertrouwen?)

Opstandigheid

De dingen die je overkomen als christen kunnen heel goed tot opstandigheid leiden. Probeer toch vooral zelf nederig te blijven zodat je geen zware correctie nodig hebt. Ik moet hier niet te lang over door gaan, dit soort zaken zijn zeer persoonlijk. Zelfonderzoek, erkenning van jouw waarde als kind van God en Nederigheid als drager van zijn kracht zijn essentieel om hier ongeschonden uit te komen. Laat je niet vernederen door de satan door je onwaardig te voelen, maar wees nederig voor God.

Meer over dit onderwerp?

• Van zegen naar trots

2011-05-30

Andere doc formaten: